شربت ماژ (بارهنگ)

1. ترکیبات اصلی گیاه: بارهنگ حاوی ترکیباتی چون پلی ساکاریدها، چربی ها، مشتقات کافئیک اسید، فلاونوئیدها و ترپنوئیدها می باشد. Ursolic acid و Oleanoic acid نیز از دیگر ترکیبات موثر این گیاه به شمار می روند. (۴)

2. موارد مصرف طبق مستندات قدیم ومطالعات جدید: رفع خارش و کهیر

تحقیقات جدید درمورد خواص بارهنگ اثراتی مثل بهبود زخم، ضد التهاب، ضد درد، آنتی اکسیدان و آنتی بیوتیکی خفیف برای آن نشان داده اند که ناشی از ترکیبات فعال آن می باشد (۴). بر اساس مستندات قدیم در کتاب مخزن الادویه عقیلی خراسانی، بارهنگ دارای طبیعت سرد و خشک بوده و مقوی کبد حار و طحال و کلیه و مفتح سدد آنها می باشد همچنین در رفع قروح امعا و حابس خونریزی آن و رفع فساد هضم موثر است (۱ تا ۳). بارهنگ علاوه بر موارد مصرف متعددی که در طب سنتی ایران دارد، براساس یک مطالعه بالینی اخیر در درمان کهیر حاد و رفع خارش آن موثر است.

3. مکانیسم اثر: طی مطالعات متعدد، اثرات ضد کهیر و خارش بارهنگ مربوط به دخالت فیتوکمیکال های آن در مسیرهای التهابی و هیستامینرژیک است. به طور مثال مهار COX-2 از مکانیسم های احتمالی است. علاوه بر آن، اورسولیک اسید، اولئانولیک اسید و آلفا-لینولنیک اسید بر مسیرهای تولید پروستاگلندین ها که با COX-2 کاتالیز می شود اثر مهاری دارند. ترکیبات فلاونوئیدی موجود در بارهنگ مهاجرت لوکوسیت ها و دگرانولاسیون mast cell ها را مهار می کند. (۵)
4. نحوه و مقدار مصرف فرآورده:

بزرگسالان (بالای ۱۲ سال): روزی سه بار هربار یک قاشق غذاخوری نیم ساعت بعد از غذا ( ۳۰ میلی لیترروزانه)

کودکان ۴ تا ۱۲ سال:  روزی سه بار هرباریک قاشق مرباخوری نیم ساعت بعد از غذا ( ۱۵ میلی لیتر روزانه).

5. توصیه هنگام مصرف: قبل از مصرف بطری را به خوبی تکان دهید.
6. تداخل با گیاهان دارویی و مکمل ها
7. احتیاط مصرف: در صورت بروز حساسیت مصرف قطع و با پزشک مصرف شود.
8. عوارض جانبی: با این مقدار مصرف، تا کنون هیچ گونه عوارض جانبی گزارش نشده است.
9. شرایط نگهداری: در جای خشک و خنک نگهداری شود. پس از باز شدن فرآورده در یخچال نگهداری شود.
10. استانداردسازی: این فرآورده تعیین مقدار میزان لوتئولین (تعیین مقدار شده با HPTLC)،

مطالعات حیوانی و بالینی انجام شده: براساس نتایج یک مطالعه بالینی تصادفی دو سویه کور انجام شده توسط گروه R&D سنابل دارو و مراکز تحقیقاتی دانشگاه ها، عصاره آبی بارهنگ در مقایسه با مصرف داروی ستریزین، اثرات بهتری در رفع علائم کهیر از خود نشان داده است. در این مطالعه، افراد در گروه دارو، روزانه ۱۰ میلی لیتر شربت بارهنگ (حاوی ۱۰% عصاره آبی بارهنگ) و افراد در گروه کنترل، ۱۰ میلی لیتر شربت ستریزین دریافت کردند. علائم بیماران شامل تعدد ضایعات کهیر، شدت خارش، مقاومت به دارو و نیز عوارض جانبی، در طی مطالعه و دو هفته پس از شروع مداخله، توسط درماتولوژیست ارزیابی گردید. پس از آنالیز آماری نتایج، میزان رضایت بیماران از درمان در گروه شربت بارهنگ نسبت به  گروه ستریزین به طور معنی داری بالاتر بود.